De Granaatappelen

Ik was in de werkplaats en liet mijn ogen dansen op de maat van de muziek en ze werden als vanzelf getrokken naar de kolommen achter mij…
Specifieker…, naar de granaatappelen aan de bollen op die kolommen.

De granaatappel is namelijk een heel bijzondere vrucht.
Ik ga daar vanavond wat dieper op in.
Kennis vermeerderen door haar te delen.
De ware Koninklijke kunst.

Ik wil graag beginnen met het vertellen van een verhaal.
Een korte versie van het verhaal van Persephone. Haar hele verhaal zou namelijk de complete avond in beslag nemen.

Persephone dus…

Persephone was de dochter van Zeus, de oppergod, en Demeter, de godin van de landbouw en het graan. Demeter waakte over haar dochter als een moederkloek.  Desondanks werd de schone Persephone ontvoerd toen ze bloemen plukte in het veld. Ook hier weer, schoonheid is nergens veilig voor het duister.

Wat was er gebeurd?…

Hades, de god van de onderwereld en heerser over het dodenrijk, een ware representant van het duister dus, kwam met paard en wagen uit een kloof gesneld en nam haar mee. Persephone riep om hulp, maar helaas, het mocht niet baten…
Ze verdween met Hades in de diepte.

Demeter werd intens verdrietig. Dat begrijpt u. Na lang gezocht te hebben op aarde ging ze ook de sterrenbeelden af, daar vroeg zij aan Hélice, ooit de verzorgster van Zeus en nu een ster geworden, of deze haar dochter niet gezien had. Zij gaf enigszins versluierd het antwoord: “Persephone is in de onderwereld, bij Hades”. Demeter was volkomen machteloos en in haar treurnis over het verlies bracht ze een dorre winter op aarde en overal was hongersnood.

Toen dit al te erg werd, gebood Zeus zijn broer Hades om Persephone aan haar moeder terug te geven. Hades stemde toe, maar Persephone moest nog één avondmaal eten alwaar ze zes granaatappelpitjes at.
Als er eenmaal iets in het dodenrijk is gegeten, kan men volgens de mythe niet meer terug naar de wereld. Voor elke pit die ze gegeten had moest Persephone een maand terug naar het dodenrijk.

En zo gebeurde het dat zij elk jaar in de lente en de zomer bij haar moeder was en daarna weer terugging naar de onderwereld. De granaatappel dus als verklaring van de seizoensovergangen, van oud en nieuw. Van sterven en weer geboren worden. De granaatappel als symbool van het feest wat wij hier vieren.

Maar ook de granaatappel als allesbestierend symbool van ons bestaan. Als we haar door snijden zien onze handen rood van haar sappen, rood als bloed. Het symbool van het sterven. Tegelijk zit zij vol met pitjes, meer dan zeshonderd. Pitjes,symbool van nieuw leven. Sterven en weer opnieuw tot leven komen, dat is dus ook weer wat wij vanavond vieren. Het grijze oude jaar reist af, het nieuwe kruipt al traag uit de baarmoeder van de eeuwigheid.

Volgens veel schriftgeleerden is de granaatappel de boom des levens uit de hof van Eden. De boom der liefde. De boom van kennis van goed en kwaad.

De boom dus die de scheidslijn aanduidt, net als bij ons de geblokte vloer.

• Een granaatappel heeft meer dan zes-honderd pitjes.
• Zes is ook het aantal pitjes dat Persephone gegeten heeft.
• De mens is volgens de mythe op de zesde dag geschapen.
• De terugkerende zes als teken, als symbool voor de mens.

Dat is waar deze vrucht ook voor staat, de mens, ons ontstaan, ons zijn en onze toekomst. Ja, ook onze toekomst…
Als we als experiment een tak van een sinaasappel zouden enten op de stam van een granaatappel dan zou de sinaasappel van binnen en van buiten rood zijn als diezelfde granaatappel.

Volgens een oude legende zijn zo bloedsinaasappelen ontstaan.
Zo is het dus ook met ons, als wij onszelf enten op de stam van de boom der liefde dan zullen wij bijna als vanzelf, ik noem dat automagisch, vervuld worden van die liefde en wordt de wereld weer een stukje mooier.

De granaatappel… ik wil het hier niet hebben over het malum et malo, het kwaad van de appel. Daar zijn talloze Bijbels en exegeses over geschreven. Mij te somber voor dit feest. Enkel de appel als symbool van het goede telt vanavond.

De appel hoorde bij Hathor, Aphrodite, Venus…
De Egyptische, Griekse en Romeinse godinnen van de Liefde.
Ze was het zinnebeeld van liefde, vruchtbaarheid en erotiek.
In het oude Griekenland moest een bruidspaar, bij het sluiten van het huwelijk haar eten om de vruchtbaarheid te stimuleren.

De granaatappel was ook het teken van Hera, de echtgenote van Zeus.
Voordat u denkt, hé, net was Demeter de geliefde van Zeus, dat klopt, ze deelden allebei zijn sponde, en zijn, bizar genoeg, ook zijn zusters, alle drie kinderen van Kronos en Rhea, twee der twaalf titanen.

Marmeren beeld van de Griekse godin Hera of de Romeinse godin Juno,

met een appel van onenigheid in het park van het paleis en parkcomplex Landgoed

van G. Galagan. Sokyryntsi dorp, Oekraïne

Ach… Wie zijn wij om te bepalen wat de goden vermogen te doen, quod licet Jovi, non licet Bovi, wat Jupiter is vergund is dat niet aan de os…

Hera dus. Ze staat symbool voor het hieros gamos, het heilig huwelijk wat zij en Zeus sloten. Hera was ook de godin van de trouw, de huwelijkse trouw welteverstaan en ze was ongenadig in het straffen van diegenen die huwelijkse trouw schonden, met name bij de minnaressen van haar echtgenoot en de kinderen die uit die verbintenissen voortkwamen.
Ik kan u wel vertellen dat ze hier haar handen aan vol had, zelden is er een ontrouwere man of god geweest dan Zeus.
Hera was dus niet echt een voorbeeld van vergevingsgezindheid maar ze hoort wel genoemd te worden in dit verhaal over de appel.

Al was het enkel maar omdat zij de moeder is van Hephaistos, de smidsgod, in de mythes heeft deze dezelfde rol als de ons bekende Tubal-Kaïn. In wezen is Hera dus eigenlijk ook een soort moeder van ons spel, onze kunst.

Laten we de profeet Mohammed niet vergeten. Hij zou zijn zegen aan de granaatappel gegeven hebben, omdat het eten van de vrucht haat en ijverzucht zou uitbannen. Dit zou gevoelens van liefde bevorderen.

In het Hooglied van Salomo wordt de vorm van de granaatappel vergeleken met de ronde vormen van de vrouw. Haar rode sap is de nectar van geliefden en de geur van de bloemen staat symbool voor de ontwakende lente.

We zien haar dan ook vaak afgebeeld als symbool voor Maria, de eeuwige moeder, het eeuwige goede, de eeuwige liefde.

W ∴ Bbr ∴, 
Hiermee komen we dan toch aan het eind van dit relaas.
Ik hoop dat als u de volgende maal, bij supermarkt of groentejuwelier, deze vrucht ziet, u haar even ter hand neemt en terugdenkt aan alles wat ik genoemd hebt, dat u zichzelf even geestelijk ent op deze godenvrucht en vervuld wordt door haar ambrozijn, door wat zij symboliseert. De wereld kan er enkel mooier van worden.

Met dank aan Broeder Jan Lubbinkhof  waarvan ik het bouwstuk mocht gebruiken.